Ðó là tựa đề của một tập truyện do ông Nguyễn Hiến Lê dịch từ
những chuyện có thật đã xảy ra khắp nơi trên thế giới. Chúng tôi
xin ghi lại đây những mẫu chuyện nho nhỏ trong tuyển tập ấy. Chúng ta cùng đọc để thấy rằng trên đời này còn có những tình cảm, những hành vi cao đẹp, đáng cho chúng ta cảm kích và thấy cuộc sống thêm ý nghĩa.
Nghệ Thuật” cho” của I. Wylie
Nói tới “cho”, nói tới rộng rãi thì thường người ta nghĩ nhiều nhất tới tiền nong. Dĩ nhiên không nên coi thường những cơ quan do các phú gia thành lập, vì những cơ quan đó làm được nhiều công việc từ thiện lớn lao. Nhưng trong lòng tôi cho rằng chính các nhà tỷ phú đó cũng phải công nhận lòng nhân từ chân chính biểu lộ bằng những cách khác còn đẹp đẽ hơn nữa.
Giá trị một tặng vật tùy thuộc hai yếu tố: hảo ý của người tặng và tinh thần của người nhận. Một ông bạn tôi kể rằng năm đó, nhân ngày sinh nhật của ông, vợ ông tặng ông một cây Mộc Lan (Magnolia), ở sở về sớm hơn thường nhật, ông thấy chú làm vườn đang đào một cái hố, mặc dầu hôm đó không phải là ngày làm việc của chú. Chú nói: Tôi được biết bà mua tặng ông cây Mộc Lan. Tôi nghèo nhưng cũng muốn tặng ông một cái gì, và tôi tặng ông cái hố này đây. Chưa bao giờ một ai tặng vật làm bạn tôi cảm động như lần đó.
Một trường hợp khác
Một hôm tôi gặp ông chồng của bà bạn tôi trở về nhà, tay ôm một gói lớn, vẻ mặt hí hởn như một đứa học trò được nghỉ hè:
– Chị biết chứ, nhà tôi vẫn mong có một chiếc măng tô bằng da lông. Hai năm nay tôi kí cóp từng đồng mới mua được chiếc áo này đây. Hôm nay là ngày kỷ niệm lễ cưới của chúng tôi. Mời chị về với tôi, chị sẽ thấy nhà tôi vui mừng ra sao.
Tôi theo ông ấy về nhà. Bà vợ mở gói ra rồi la lên:
– Mình! Tại sao lại mua thứ này tốn kém quá, mà chúng mình cần có một tấm niệm mới kia!…(Bà ta nói tiếp nhưng chẳng vui vẻ chút nào). Dĩ nhiên, mình thật tốt bụng.
Câu vuốt đuôi đó thật ra trễ quá rồi. Ông chồng mất cái vui tặng vợ, và công hai năm kí cóp vì tình âu yếm hóa ra công toi. Cho nên phải biết vui vẻ nhận mới là người lịch sự. Không vui vẻ nhận, thì có thể phật lòng người tặng, gây tổn thất cho người đó.
